Museum gesloten
Park gesloten
sluiten Plan de travail

LIEFDE

#expoAmour

De tentoonstelling Liefde is gewijd aan het meest universele gevoel dat er bestaat en schetst de contouren van een geschiedenis van de manieren van liefhebben in het Westen. Op een thematische, multidisciplinaire manier wordt een reis aangeboden door meer dan 2000 jaar kunst en geschiedenis. Aan de hand van de diverse kunst- en uitdrukkingsvormen vanaf de oudheid wordt ontdekt hoe iedere periode heeft bijgedragen aan de definitie van de liefdesrelatie. Vanaf de basismythen tot en met 21e-eeuw laat Liefde ook zien hoe ons huidige gedrag wordt beïnvloed door deze geschiedenis van de manieren van liefhebben.

Elke kunstenaar geeft met zijn gevoeligheid en stijl een beeld van de realiteit van zijn tijd, waarvan hij de angsten, overtuigingen en ambities weergeeft. De westerse basismythen schreven de tegenspoed van de mensheid toe aan de verleidingskracht van de eerste vrouw, of het nu Eva was in de Hof van Eden of Pandora in de Gouden Eeuw. Deze oorspronkelijke stigmatisering verstoorde het evenwicht tussen de partners. De werken uit de oudheid laten een opvatting van de liefde zien die kan worden ervaren als een zonde die gewelddadige handelingen en overheersing van het ene geslacht over het andere rechtvaardigt.

De volgende perioden bieden elk een nieuwe visie op de liefde, die de eerdere opvattingen overlapt zonder deze te verhullen. Met de komst van het christendom veranderde de betekenis van het begrip liefde. In de platonische mythe was er plaats voor homoseksuele liefdes door drie oorspronkelijke soorten wezens voor te stellen, maar voor de Bijbel was er maar één: de androgyne Adam, die zowel man als vrouw was. Door dit unieke wezen in tweeën te scheiden, schiep God Eva, waarbij de heteroseksuele relatie als enig model werd ingesteld. De vrouwenhaat uit de oudheid stuitte ook op het beeld van de moeder, die door de Mariacultus werd vereerd. Zij maakte de fout van Eva weer goed en het beeld van de vrouw werd in ere hersteld, maar daarbij werd wel de lichamelijke liefde veroordeeld.

Onder invloed van de oosterse beschavingen ontwikkelde zich in de middeleeuwen de hoofse liefde waarbij de vrouw de heerseres werd van haar dienende ridder. Deze meer evenwichtige opvatting van de relatie lag aan de oorsprong van de regels van de hoffelijkheid in de 17e eeuw. Maar al snel ontwikkelde dit verfijnde galante spel zich op zijn beurt in de tweede helft van de 18e eeuw tot een zoektocht van de libertijnen naar vleselijke geneugten. Op deze lofzang op vleselijk genot kwam later de reactie van de romantische gevoelens, in een tijd waarin het Westen het oude concept van de twee helften van één wezen deed herleven. De utopie van de vrije liefde is tegenwoordig nog steeds actueel, hetgeen deels tot uitdrukking komt in de grote veranderingen in de liefdesrelatie in de 20eeuw.

 

Hoofdstuk 1
De verleiding

Waar wij ontdekken dat de geschiedenis van de manieren van liefhebben slecht begon. Waar wij leren dat de oorspronkelijke liefdesverhalen onder het mom van de verleiding het verval van de mensheid veroorzaakten.
Waar wij leren dat deze oorspronkelijke vloek voor de komende eeuwen het evenwicht in liefdesrelaties zou verstoren.

Waar wij zien dat voor langere tijd de toestemming van de ene partner niet per se nodig was voor het genot van de andere.

 

Hoofdstuk 2
De aanbidding

Waar wij zien hoe in het christendom de maagd Maria opnieuw de poorten van het paradijs opende, die door de zonde van Eva waren gesloten. Hoe de vrouw, die voortaan echtgenote en moeder is, in de liefdesrelatie beter wordt gewaardeerd, ten koste van een stigmatisering van de vleselijke geneugten.

Waar blijkt -gevolg of toeval- dat in compleet isolement de vrome zielen van monniken en nonnen in aanbidding tot extase komen. Hoe kunstenaars dit moment van mystieke eenheid vertaalden door lichamelijk genot.

 

Hoofdstuk 3
De passie

Waarin wij zien dat het Westen de verheerlijking van de buitenechtelijke liefdesrelatie aan het Oosten te danken heeft, en gevolgd door de verheffing van de tedere gevoelens uit de Arabisch-Andalusische dichtkunst.
Hoe middeleeuwse kunst het succes van het hoofse liefdesideaal weerspiegelt, dat de jonkvrouw tot suzereine maakt die haar minnaar met een kus tot ridder slaat.
Waarin wij zien dat de hoofse liefde in 15e eeuw bijdraagt tot de ontplooiing van het individu met de eerste gezamenlijke danspassen waarbij lichamen en harten nader tot elkaar komen.

 

Hoofdstuk 4
De relatie

Waarin wij zien dat de ontwikkeling van het portret parallel loopt met die van de liefdesrelatie.
Hoe 17e-eeuwse schrijvers en schrijfsters nieuwe manieren bedachten om lief te hebben, die werden beschouwd als een vooruitgang, waarbij iedereen trachtte elkaar volgens vaste codes te behagen.
Waarin wij ontdekken dat de schilderkunst, het theater en de decoratieve kunsten eenstemmig het geluk van de wederzijdse liefde bezongen, die werd beheerst door de hoffelijkheid. Hoe deze hoffelijkheid alle lagen van de westerse samenlevingen veroverde.

 

Hoofdstuk 5
Het plezier

Hoe in de 18e eeuw de verleidingskunst van wederzijds behagen door de losbandigheid veranderde in een geraffineerde zoektocht naar de vleselijke geneugten. Waarin wij zien dat lichamelijke liefde soms belangrijker werd dan gevoelens.
Waar wij zien dat libertijnen en vrijdenkers alle plezier combineerden door zich nieuw intimiteitsgebied toe te eigenen, spelend met licht, spiegels en openingen tussen buiten en binnen.

 

Hoofdstuk 6
De eenwording

Waar wij leren dat in de 19e eeuw de romantiek de voorkeur geeft aan de liefde in plaats van de zoektocht naar plezier zonder affect. Hoe liefde als gevoel een belangrijke plaats in de relatie kreeg totdat uiteindelijk het huwelijk werd bereikt.
Waarin wij een hernieuwde verheerlijking van de passie zien en het thema van de wederhelft weer in ere werd hersteld, ditmaal tot de dood en het hiernamaals.
Waar wij zien dat de kus de vereniging van lichamen en harten viert tot aan de eenwording.

 

Hoofdstuk 7
Vrijheid

Waar wij leren dat de vrijheidsdroom de liefdesrelatie binnendrong. Hoe het hedendaagse tijdperk de mythe van vrije liefde vormgaf.
Waar wij, dankzij een iconische kunstenaar, ontdekken hoe de vooruitgang van de 20e eeuw de manier van opbouw van een liefdesrelatie wijzigde.
Waar wij uiteindelijk op muziek leren dat liefde als een zigeunerkind is en nooit, nooit een wet heeft gekend…

 

Commissarissen

Zeev Gourarier, Mucem, en Dominique de Font-Réaulx, musée national Eugène Delacroix, met de hulp van Alexandre Estaquet-Legrand

 

Scenografie

Agence NC / Nathalie Crinière.

Deze tentoonstelling werd mogelijk gemaakt dankzij de steun van de Fondation Crédit Mutuel Nord Europe.

Giuseppe della Porta Salviati,
Jean-Honoré Fragonard,
James Pradier,
Carolus-Duran,