De Kantwerkster

De kantwerkster, iconisch werk van Johannes Vermeer

Samen met Het melkmeisje en Het meisje met de parel is De kantwerkster een van de drie bekendste meesterwerken van de kunstenaar.

Dit kleine olieverfschilderij op doek, een laat werk van Johannes Vermeer, schetst een onderwerp dat in de jaren 1660-1670 in Delft in de mode was: de kantwerkster, een welgestelde jonge vrouw in een interieur, bezig met haar handwerk. Wellicht met behulp van een camera obscura, een optisch instrument dat werd gebruikt bij het vastleggen van een onderwerp, schilderde hij een voorstelling gericht op het model, met een opeenvolging van plans, waarbij de lichteffecten zijn compositie verrijkten: Vermeer schilderde bepaalde details haarfijn terwijl hij andere delen waziger liet. Zo zijn de gekleurde draden die uit het naaikussen komen opvallend weergegeven, vergelijkbaar met het effect van gesmolten was. De overwegend blauwachtige voorgrond doet de jonge vrouw in warme tinten goed uitkomen tegen de grijze, neutrale achtergrond van de kale muur. De meubels en accessoires zijn er niet toevallig maar vormen echte onderwerpen. De blik moet er als obstakels overheen klimmen om de kantwerkster te bereiken, om dichter bij haar te komen. Los van het kleurvlak spelen deze verschillende plans een belangrijke rol in het schilderij.

Een unieke voorstelling van het onderwerp: de mise en abyme van de toeschouwer

De kantwerkster onderscheidt zich door het formaat; het is een van Vermeers kleinste schilderijen, waarop hij zijn buitengewone meesterschap heeft kunnen tonen. Van al zijn werken is dit het schilderij waar het concentratie-effect het duidelijkst is. De keuze voor een nauwe kadrering -meer nog dan bij Het melkmeisje- zelfs al verkleint hij het doek, leidt ertoe dat de toeschouwer zich op zijn beurt concentreert en een houding aanneemt die identiek is aan die van de jonge vrouw, in een uniek mise-en-abyme effect. De kantwerkster is een van Vermeers meest ondoorgrondelijke werken. Zij belichaamt het mysterie en de complexiteit rondom de schilderijen van de kunstenaar, schilder van stilte en rust, waarin de eenvoudigste gebaren zoveel poëzie in zich dragen.

Een uitzonderlijk werk in bruikleen in het hart van de Tijdgalerij

Na het 10-jarig jubileum van het Louvre-Lens, een feestjaar waarin de 5 miljoenste bezoeker sinds de opening van het museum werd ontvangen, laat het Louvre te Parijs opnieuw met een duidelijk gebaar zien dat het uitzonderlijke werken wil delen met het Louvre-Lens-publiek.

De kantwerkster wordt tentoongesteld in de Tijdgalerij, de iconische ruimte van het museum dat gestalte geeft aan het Louvre anders-project en zich volledig inzet om kunst en cultuur dichter bij het publiek te brengen. Het schilderij zal de in de wereld unieke museumscenografie verfraaien en door alle bezoekers bewonderd kunnen worden tijdens deze originele route door de geschiedenis van de kunst en de mensheid.

Met deze bruikleen wordt opnieuw het unieke karakter onderstreept van het Louvre-Lens dat bijdraagt aan de transformatie van de regio, wat mogelijk wordt gemaakt door de voortdurende inspanningen van de lokale overheden: de regio Hauts-de-France, het departement Pas-de-Calais en de agglomeratiegemeenschap Lens-Liévin.